Alfred Nobel, 19. yüzyılın sonlarında dünya çapında büyük bir etkiye sahip olan bir mucit ve sanayiciydi. Nobel, 21 Ekim 1833 tarihinde İsveç’te doğdu ve hayatının büyük bir bölümünü bilimsel keşiflere ve patlayıcıların geliştirilmesine adadı. İsveçli kimyager ayrıca dinamitin mucididir.
Dinamit, nitrogliserinin diatomite soğrulmasıyla üretilen bir patlayıcıyı türüdür. 1867 yılında Alfred Nobel tarafından patenti alınmıştır. Dinamitin madencilik ve inşaat gibi alanlarda kullanılmasıyla projelerin yapım süreleri hız kazandı, böylece seri ,daha az maliyetle projelerin gerçekleştirilmesi ve altyapı konularında önemli atılımlar ortaya çıktı. Ancak dinamitin askeri amaçlarla kullanılması, Nobel’in vicdanını rahatsız etti.
Nobel, aynı zamanda bir barış taraftarıydı ve savaşın yıkıcı etkilerinden derin şekilde etkileniyordu. Kardeşi Ludvig’in ölümü, Nobel’e insanlığın daha hızlı öldürme yöntemleri geliştiren bir “ölüm tüccarı” olduğu algısını kazandırdı. Bir Fransız gazetesi, Nobel’in ölümünü yanlışlıkla ilan etti ve “Le marchand de la mort est mort” (ölüm tüccarı öldü) başlığını kullandı. Bu olay, Nobel’in düşünce tarzını değiştirmesine yol açtı.
Nobel, servetinin büyük bir kısmını bilim, edebiyat ve barış alanlarında başarıları ödüllendirmek amacıyla kullanmaya karar verdi. 1896’da ölmeden bir yıl önce, vasiyetnamesini oluşturarak Nobel Ödülleri’ni kurdu. Bu ödüller, Tıp, Fizik, Kimya, Edebiyat ve Barış alanlarında verilmeye başlandı ve bilimsel başarıları ve barışı teşvik etmek için büyük bir etki yarattı.
Nobel Ödülleri, dünya çapında bilim insanlarına, yazarlara ve barış aktivistlerine yıllık olarak verilen prestijli ödüller haline geldi. Alfred Nobel’in mirası, ölümünden sonra nasıl olumlu bir etkiye dönüştüğünün bir örneğini sunuyor ve Nobel Ödülleri, bilimsel ilerlemeyi teşvik etmek ve barışı teşvik etmek amacıyla hala devam etmektedir. Bu ödüller, Nobel’in bilimsel tutkusunun ve barışsever yanının bir yansımasıdır.
Son 5 Yılda Edebiyat Alanında Nobel Alanlar
- 2023 John Fosse
- 2022 Annie Ernaux
- 2021 Abdulzarrak Gurhan
- 2020 Loise Glück
- 2019 Peter Handke
Son 5 Yılda Edebiyat Alanında Nobel Alanlar
- 2023 Nergis Muhammedi
- 2022 Ales Bialiatski
- 2021 Maria Ressa , Dmitry Muratov
- 2020 Dünya Gıda Programı
- 2019 Abiy Ahmet Ali
Nobel Ödül Listesi bağlantısına tıklayak Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp ve Ekonomi alanlarında ödül alanları inceleyebilirisiniz.
Ayrıca ülkemize 2024 yılı itibariyle 2 adet Nobel ödülüne sahiplik yapmaktadır. 2015 yılında Aziz SANCAR kimya alanında, 2006 yılında ise Orhan PAMUK edebiyat alanında bu ödülü almıştır.
